Oι φωτο μας #1

Μελι με μηλοξυδο

Τι συμβαίνει όταν πιείτε μηλόξυδο και μέλι με άδειο στομάχι

Το μηλόξυδο και το μέλι είναι από τα πιο ισχυρά φυσικά συστατικά. Είναι πολύ χρήσιμα για τη γενική υγεία σας, εφόσον τα καταναλώνετε στην μη επεξεργασμένη, ακατέργαστη μορφή τους. 

 

Αν τα συνδυάσετε, μάλιστα, έχουν ακόμα μεγαλύτερες ευεργετικές ιδιότητες. Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε κάποιο πόνο στις αρθρώσεις, φλεγμονή, πεπτικά προβλήματα και πόνο στον λαιμό, θα πρέπει να δοκιμάσετε να πιείτε μηλόξυδο με μέλι με άδειο στομάχι και θα νιώσετε τη διαφορά από τα μοναδικά φυσικά συστατικά τους.

 

Τα οφέλη για την υγεία από τον συνδυασμό του μηλόξυδου με το μέλι

 

Αυτός ο συνδυασμός είναι πολύ χρήσιμος για το σώμα σας, λόγω της ικανότητάς του να σας κρατάει ασφαλείς από μολύνσεις, ενώ συμβάλλει στην θεραπεία διαφόρων προβλημάτων υγείας.

 

Δείτε τι κερδίζετε από αυτόν το μοναδικό συνδυασμό:

 

-Καλύτερη υγεία και μείωση του πόνου στις αρθρώσεις (χρήσιμο για την αρθρίτιδα)

 

-Εξουδετέρωση των οξέων στο στομάχι και η μείωση της καούρας

 

-Θα έχετε την καλύτερη υγεία του πεπτικού συστήματος, αφού είναι επίσης αποτελεσματικό κατά της δυσκοιλιότητας

 

-Μειώνει τις ποσότητες χοληστερόλης και την αρτηριακή πίεση

 

-Απώλεια βάρους

 

-Ανακουφίζει από τον πονόλαιμο

 

-Αυξάνει την ενέργεια

 

-Νεανική εμφάνιση και καλύτερη υγεία του δέρματος

 

-Εξαλείφει την κακή αναπνοή

 

-Μειώνει τη φλεγμονή

 

Τι κάνει τον συνδυασμό μηλόξυδο+μέλι τόσο δυνατό;

 

Η μεγάλη δύναμη αυτού του συνδυασμού οφείλεται στις χημικές του ιδιότητες και στην αλληλεπίδρασή τους με το ανθρώπινο σώμα. Είναι γνωστό πως όταν αυξάνεται η οξύτητα στο σώμα μας με ραγδαίο ρυθμό (pH κάτω από 7), τότε ο οργανισμός είναι πολύ πιο πιθανό να ασθενήσει.

 

Το ξύδι είναι όξινο, μεν, αλλά μέσα στο σώμα μας γίνεται αλκαλικό. Είναι γνωστό ότι το μέλι έχει πολύ χαμηλό ρΗ, αλλά αυξάνει την αλκαλικότητα του οργανισμού μόλις καταναλωθεί.

 

Το pH του σώματός σας θα είναι ισορροπημένο με τη βοήθεια αυτού του ροφήματος και σε περίπτωση που οργανισμός σας είναι όξινος, σύντομα θα γίνει αλκαλικός. Συμβάλλετε στην αύξηση της οξύτητας του σώματός σας, όταν καταναλώνετε ορισμένες μεταποιημένες και ανθυγιεινές τροφές και ποτά, καθώς και με τον αγχωτικό τρόπο ζωής. Το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί καλύτερα όταν είναι ελαφρώς αλκαλικό, και όταν pΗ του είναι μεταξύ 7,0 και 7,4.

 

Πώς να φτιάξετε ένα καλό ρόφημα με μηλόξυδο και το μέλι

 

Βεβαιωθείτε ότι τα συστατικά σας είναι μη επεξεργασμένα και στην ακατέργαστη μορφή τους. Για να έχετε κάθε όφελος για την υγεία σας από τον συνδυασμό αυτό, χρησιμοποιήστε βιολογικά και μη επεξεργασμένα συστατικά.

 

Ανακατέψτε μαζί:

 

1 κουταλάκι του γλυκού μέλι

1 κουταλάκι του γλυκού μηλόξυδο (μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 1 κουταλιά της σούπας αν αντέχετε τη γεύση)

1 φλιτζάνι νερό

 

Πότε θα πρέπει να το πιείτε

 

Θα πρέπει να το πιείτε το πρωί, με άδειο στομάχι. Καταναλώστε αυτό το ποτό καθημερινά τουλάχιστον 20-30 λεπτά πριν από το πρωινό σας. Μπορείτε να το πιείτε και δύο ή τρεις φορές σε μια μέρα.

 

ΠΡΟΣΟΧΗ

 

Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μηλόξυδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μειωμένα επίπεδα καλίου και μειωμένη οστική πυκνότητα.

 

Το ξύδι μπορεί να αλληλεπιδράσει με διουρητικά, καθαρτικά και φάρμακα για τον διαβήτη και τις καρδιακές παθήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας αν σκοπεύετε να το χρησιμοποιείτε κάθε μέρα.

 

 

http://www.iatropedia.gr/articles/read/12806

Πρόπολη - Χρήση - Ιδιότητες

Κατερίνα Καρατάσου

Κτηνίατρος Ο.Μ.Σ.Ε.- Επόπτρια Μελισσοκομίας

 

 

Η πρόπολη έχει ανακαλυφθεί εκ νέου από τη δυτική ιατρική και αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας τουλάχιστον από τη δεκαετία του 60. Ωστόσο η φαρμακευτική χρήση της πάει πίσω τουλάχιστον 4000 χρόνια.

 

Όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί στο βιβλίο του ΠΡΟΠΟΛΙΣ, ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ ο Θανάσης Μπίκος, οι μέλισσες συλλέγουν και χρησιμοποιούν πρόπολη εδώ και 45-50 εκατομμύρια χρόνια κι επιβίωσαν σε πείσμα των εχθρών τους χάρη σ’ αυτήν. Ο James Fearnley το θέτει διαφορετικά: Πως ένα μελίσσι 50.000 ατόμων, στριμωγμένο σε ένα σχεδόν ερμητικά σφραγισμένο χώρο, σε σταθερή θερμοκρασία 35ο και με υγρασία 90% καταφέρνει να επιβιώνει;

 

Η πρόπολη δεν είναι τροφή για τις μέλισσες. Χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για την επάλειψη του εσωτερικού των κελιών στη γονοφωλιά, για την επισκευή και το καθάρισμα των κηρυθρών, για να σφραγίσουν ρωγμές στην κυψέλη, για να μειώσουν το μέγεθος της εισόδου, για να βαλσαμώσουν τυχόν νεκρά ζώα ή έντομα που είναι πάρα πολύ μεγάλα για να τα βγάλουν έξω και – ίσως το σημαντικότερο όλων- για να σφραγίσουν τα κελιά του γόνου αναμιγνύοντας την πρόπολη με κερί. Η πρόπολη έχει αποδειχθεί ότι σκοτώνει τον πιο επίμονο βακτηριακό εχθρό της μέλισσας, τον βάκιλο της αμερικάνικης σηψιγονίας (Mlagan και Sulimanovic, 1982, Meresta και Meresta, 1988).

 

Η πρόπολη δρα αποδεδειγμένα θεραπευτικά σε λοιμώξεις από ιούς, βακτήρια και μύκητες. Εφόσον δεν είμαστε αλλεργικοί σ’ αυτήν, έχουμε στη διάθεση μας ένα σπουδαίο αντιμικροβιακό φάρμακο, χωρίς παρενέργειες, στο οποίο κανένα μικρόβιο δεν μπορεί να γίνει ανθεκτικό κι ένα από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά.

 

Ωστόσο το πρώτο βήμα είναι η συλλογή της πρόπολης από την κυψέλη κι αυτό ακριβώς το εύκολο -και φτηνό βήμα- είναι που δεν κάνουν οι περισσότεροι μελισσοκόμοι…

Η πρόπολη συλλέγεται με ειδικές σήτες, σαν το πλαστικό βασιλικό διάφραγμα περίπου, που τοποθετούνται πάνω από τους κηρηθροφορείς ή σε ειδικά διαμορφωμένες κυψέλες στο πλάι, οπότε το φως αναγκάζει τις μέλισσες να δουλέψουν πολύ πιο εντατικά για να κλείσουν τα ανοίγματα. Κάποιοι τοποθετούν ένα ξυλαράκι ώστε το καπάκι να μένει ελάχιστα ανοιχτό για να προπολαριστεί η σήτα γρηγορότερα.

 

Όταν η σήτα γεμίσει τη μαζεύουμε, τη βάζουμε στην κατάψυξη όπου η πρόπολη σκληραίνει και γίνεται άκαμπτη και στη συνέχεια τη «διπλώνουμε» γρήγορα και την «ξεδιπλώνουμε», τινάζοντάς τη πάνω από ένα καθαρό ύφασμα, ώστε η πρόπολη που ξεκολλάει και πέφτει σε νιφάδες να μαζευτεί εύκολα και με καθαρό τρόπο.

Η σήτα πρέπει να έχει ανοίγματα τόσο μεγάλα όσο να μην περνούν οι μέλισσες από μέσα, 7-6 το πολύ mesh . Πρέπει επίσης να είναι κατασκευασμένη από πλαστικό κατάλληλο για τρόφιμα διότι προορίζεται για φαρμακευτική χρήση στον άνθρωπο.

 

Σε όλα τα στάδια οι χειρισμοί μας πρέπει να εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγιεινή του τελικού προϊόντος με σπουδαιότερο το πρώτο στάδιο: κατά τη διάρκεια συλλογής της πρόπολης καμία θεραπεία με κανενός είδους φάρμακο δεν γίνεται στις μέλισσες. Η χλωρίδα της περιοχής πρέπει να είναι απαλλαγμένη από φυτοφάρμακα κάθε είδους και μακριά από δρόμους, βιομηχανίες και χωματερές.

 

Η πρόπολη που μαζεύουμε με το ξέστρο από τα πλαίσια, τα τοιχώματα και το πάτωμα της κυψέλης δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για φαρμακευτικούς σκοπούς, έχει όμως βιομηχανικές χρήσεις. (Σε ανάγκη μπορούμε να πάρουμε πρόπολη ξύνοντας ελαφρά τους κηρηθροφορείς προσέχοντας να μην πάρουμε ακίδες ξύλου, κομματάκια ζαχαροζύμαρο ή ψόφιες μέλισσες…)

 

Καθαρή πρόπολη (με τη χρήση σήτας) μπορούμε να πάρουμε από 150-200 γραμμάρια ανά κυψέλη και έτος κατά μέσο όρο αν και δεν είναι σπάνιες αποδόσεις της τάξης των 300-500 γραμμαρίων /κυψέλη /έτος. Η καλύτερη εποχή για τη συλλογή είναι η άνοιξη αλλά μπορεί να συλλέγεται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Τρόποι επεξεργασίας της πρόπολης

 

- Ακατέργαστη πρόπολη σε σκόνη

Βάζουμε στην κατάψυξη για 1-2 ώρες την ποσότητα που θέλουμε να τρίψουμε και μόλις βγει από τον καταψύκτη τρίβουμε στο πολυκοπτικό μέχρι να πάρουμε μια ψιλή σκόνη. Αποθηκεύουμε την σκόνη πρόπολης σε βαζάκια σε σκοτεινό, ξηρό και δροσερό μέρος. Η σκόνη αυτή είναι η βάση για όλα τα άλλα προϊόντα.

 

- Εκχύλισμα πρόπολης σε αλκοόλη (βάμμα πρόπολης)

Είναι η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη μορφή κι εκχυλίζει τα περισσότερα συστατικά. Δεν επιχειρούμε να φτιάξουμε διάλυμα πυκνότερο από 30% γιατί δε διαλύεται καλά.

Θα χρειαστούμε:

- καθαρό οινόπνευμα (γνωστό και ως αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη) 70% -100% (από το φαρμακείο ή από κατάστημα με χημικά). Κανένα άλλο είδος οινοπνεύματος! Τα βάμματα σε τσίπουρο, ρακί, κονιάκ ή ό,τι ποτό προτιμάτε, γίνονται σε διάλυμα αλκοόλης 40-43% και με ποσότητα πρόπολης όσο νομίζει ο καθένας.

 

Αν και πολλοί τα βρίσκουν αποτελεσματικά δεν συστήνονται θεραπευτικά. Το 70% οινόπνευμα θεωρείται πιο αποτελεσματικό για την εκχύλιση.

- φίλτρα του καφέ, όχι λευκασμένα, (από κατάστημα με βιολογικά προϊόντα) ή καθαρή, λεπτή μουσελίνα (ύφασμα) ή σύριγγα αποστειρωμένη.

- βάζο με καπάκι που να κλείνει καλά

- σκούρο καφέ μπουκαλάκια των 100 ml με σταγονόμετρο (στα φαρμακεία)

- μικρό χωνί για να γεμίσουμε τα μπουκαλάκια

- ζυγαριά κουζίνας

- πρόπολη σε σκόνη, μαζεμένη με σήτα ή τουλάχιστον με ξέστρο από τους κηρηθροφορείς και μόνο

 

 

Για ένα διάλυμα χοντρικά 1:4 (25%) ζυγίζουμε 250 γρ. πρόπολη τοποθετούμε σε καθαρό βάζο και προσθέτουμε 750 γρ καθαρό οινόπνευμα 70%.

Για ένα διάλυμα 10% αναμιγνύουμε 100 γρ πρόπολη με 900 γρ οινόπνευμα.

Μια άλλη συνταγή, για την παρασκευή βάμματος 20-30%, από την ιστοσελίδα http://www.apitherapy.com/products_propolis_preparation.php είναι να αναμίξουμε 30-40 γρ πρόπολης σε σκόνη σε 70 ml οινοπνεύματος 90-96%.

 

Κλείνουμε καλά και ανακινούμε ζωηρά. Το αφήνουμε σε ζεστό και σκοτεινό μέρος για δύο εβδομάδες ανακινώντας το όσο πιο συχνά μπορούμε καθημερινά. Τέλος το φιλτράρουμε μία ή δύο φορές και παίρνουμε ένα διαυγές καφετί, κίτρινο ή κοκκινωπό υγρό που το συμπυκνώνουμε αφήνοντας το βάζο ανοιχτό για 1-2 μέρες μέσα στο ντουλάπι να εξατμιστεί κάμποσο οινόπνευμα. Όσο περισσότερο οινόπνευμα εξατμιστεί τόσο καλύτερα.

 

Αποθηκεύουμε στα σκούρα μπουκαλάκια όπου διατηρείται για πάρα πολύ χρόνο. Εναλλακτικά μπορούμε, αφού ανακινήσουμε μια τελευταία φορά και διαυγάσει, να πάρουμε με τη σύριγγα το υπερκείμενο υγρό. Πριν τη χρήση ανακινούμε το μπουκαλάκι.

 

Τις σταγόνες τις χρησιμοποιούμε απευθείας πάνω σε κοψίματα, γρατσουνιές σπυράκια κλπ. Τις πρώτες φορές βάζουμε μικρή ποσότητα ελέγχοντας για αλλεργικές αντιδράσεις.

Σε μικρής έκτασης 1ου -2ου βαθμού εγκαύματα είναι καλύτερο να προσθέτουμε λίγες σταγόνες σε μέλι και να αλείφουμε με αυτό το έγκαυμα. Για μεγάλης έκτασης και πιο σοβαρά εγκαύματα ζητάμε τη έγκριση του γιατρού.

Το βάμμα πρόπολης είναι επίσης η λύση για τις μυρμηγκιές!

(Αυτό που μένει στο φίλτρο ή το βάζο δεν το πετάμε. Προσθέτουμε οινόπνευμα σε αναλογία 10: 1 και το αφήνουμε για 2-3 μήνες σε  σκοτεινό μέρος ανακινώντας που και που. Χρησιμοποιείται για εξωτερική μόνο χρήση και για μελισσοκομικές χρήσεις, π.χ. προσέλκυση αφεσμών.)

 

- Προπολμελ

H συνταγή αυτή φτιάχτηκε από τον Jacob Kaal ως τονωτικό κι ανοσοενυσχυτικό, για την πρόληψη των φλεγμονών του πεπτικού σωλήνα και την αντιμετώπιση παθήσεων του προστάτη.

 

Αναμιγνύουμε ένα μέρος διάλυμα πρόπολης 25% με 7 μέρη μέλι και δύο μέρη φρέσκια γύρη ή φρέσκια γύρη που έχουμε συντηρήσει στην κατάψυξη. Σε αυτή τη βάση μπορούν να προστεθούν βασιλικός πολτός ή αιθέρια έλαια ή εκχυλίσματα από βότανα, ανάλογα με τη χρήση που θέλουμε να κάνουμε.

 

- Πρόπολη και μέλι

Ιδανικός τρόπος για να πάρουν πρόπολη τα παιδιά και επίσης ιδανικό για εγκαύματα 1ου-2ου βαθμού και μικρής έκτασης. Σε σοβαρότερα και εκτεταμένα εγκαύματα απαιτείται σύμφωνη γνώμη γιατρού. Πρώτα θερμαίνουμε σε μπεν μαρί και σε μέτρια ζέστη (35-40ο C) μια ποσότητα βάμματος πρόπολης (πρόπολη σε οινόπνευμα) ώσπου να εξατμιστεί το οινόπνευμα και να μείνει ένα κολλώδες υγρό. Αναμιγνύουμε αυτό το «κατακάθι» με μικρή ποσότητα μελιού (1-2 κουταλιές γλυκού) και μετά προσθέτουμε το υπόλοιπο μέλι (9 μέρη μέλι :1 μέρος πρόπολη) κι ανακατεύουμε να διαλυθεί.

 

Δοσολογία για εσωτερική χρήση:

Ξεκινάμε πάντα με μια πολύ μικρή δόση την πρώτη φορά (π.χ. 10 σταγόνες βάμματος σε λίγο νερό για τον ενήλικα και το μισό για ένα παιδί 4-15 ετών) και την αυξάνουμε σταδιακά αφού βεβαιωθούμε ότι δεν έχουμε αλλεργία στην πρόπολη. Αν και τα περιθώρια ασφαλείας είναι μεγάλα ισχύει πάντα ότι η σωστή δόση είναι η μικρότερη δυνατή που έχει αποτέλεσμα. Το σωστό είναι την ευθύνη της δόσης να την έχει πάντα ένας γιατρός που γνωρίζει μελισσοθεραπεία, ένας δυσεύρετος συνδυασμός στη σύγχρονη Ελλάδα. Ωστόσο υπάρχουν κάποια κοινά δοσολογικά σχήματα στη βιβλιογραφία.

 

Στο απλό κρυολόγημα μια ευρέως διαδεδομένη «συνταγή» είναι το μάσημα ακατέργαστης καθαρής πρόπολης. Μασάμε ένα μπαλάκι μεγέθους ρεβιθιού μέχρι να πάψει να είναι σαν τσίχλα και να αρχίσει να τρίβεται. Τότε το καταπίνουμε. Αυτό το επαναλαμβάνουμε 3-5 φορές τη μέρα αμέσως μόλις νιώσουμε τραχύ και πονεμένο το λαιμό. Συνήθως δύο μέρες αρκούν για να φύγει ο πονόλαιμος αλλά και το συνάχι. Το ίδιο ισχύει για άφτρες, ουλίτιδα κλπ.

 

Προληπτικά, για να δυναμώσουμε το ανοσοποιητικό μας, μπορούμε να πίνουμε μέσα σε ένα φλιτζανάκι νερό 20-40 σταγόνες βάμμα πρόπολης 10% ή 25%, δύο φορές τη μέρα, την πρώτη βδομάδα κάθε μήνα, τους μήνες των ιώσεων ή και κάθε μέρα. Για τα παιδιά 4-12 ετών η δόση είναι η μισή.

 

Θεραπευτικά παίρνουμε 40 σταγόνες 3-4 φορές τη μέρα. Για τα παιδιά 4 -12 ετών η δόση είναι η μισή. Για τα παιδιά επίσης η πρόπολη μπορεί να χορηγηθεί μαζί με μια κουταλιά του γλυκού μέλι. Χτυπάμε 15 σταγόνες πρόπολη με το μέλι μέσα σ’ ένα φλιτζανάκι και μόλις απορροφηθεί η πρόπολη τους το ταΐζουμε.

 

Σύμφωνα με τον καθηγητή μελισσοθεραπείας δρ. Roch Domerengo η δόση εξαρτάται από το βάρος του ασθενούς. Δίνουμε 5mg ανά κιλό σωματικό βάρους μία ως 4 φορές την ημέρα, ανάλογα με την αιτία. Προληπτικά παίρνουμε αυτή τη δόση 1-2 φορές τη μέρα για 3 μήνες. Π.χ. Ένα άτομο 70 κιλών χρειάζεται για προληπτική χρήση 350-700 mg την ημέρα. Πολλοί άνθρωποι παίρνουν συνεχώς μισό γραμμάριο (500 mg) πρόπολη την ημέρα για τόνωση του ανοσοποιητικού . Συνιστάται όμως παύση μιας βδομάδας κάθε 6-8 εβδομάδες.

 

Η πρόπολη είναι καλύτερα να λαμβάνεται με άδειο στομάχι ειδικά αν πρόκειται για νόσους του στομαχιού ή του εντέρου. Κάποιοι αναφέρουν πρόβλημα ύπνου όταν παίρνουν πρόπολη αργά το βράδυ αλλά είναι μάλλον ζήτημα ιδιοσυγκρασίας που δεν αφορά όλους.

 

Η πρόπολη δε φαίνεται να αλληλεπιδρά αρνητικά με άλλα φάρμακα, (π.χ. έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι αυξάνει την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών) ωστόσο να ζητείται πάντα η συμβουλή γιατρού.

 

Εκτός από την περίπτωση της αλλεργίας στην πρόπολη (1 στα 1000 άτομα), προβλήματα μπορούν να δημιουργηθούν μόνο αν η πρόπολη έχει μολυνθεί με ραδιενέργεια, μόλυβδο ή συνηθέστερα φυτοφάρμακα και εντομοκτόνα.

 

Κλείνοντας τονίζουμε για άλλη μια φορά πόσο εύκολη (δεν απαιτείται καμιά εκπαίδευση ούτε επιπλέον εργατικά) και ανέξοδη είναι η συλλογή της πρόπολης και πόσο μεγάλη η ζήτησή της. Χρειαζόμαστε κάθε δυνατή βοήθεια για να αντεπεξέλθουμε σε ένα δυσμενές περιβάλλον και σε επιδημίες που, είτε γιατί οφείλονται σε ιούς (π.χ. γρίπη των χοίρων, SARS, γρίπη των πτηνών ) είτε σε μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά (π.χ. νοσοκομειακές λοιμώξεις, φυματίωση, ορισμένες μυκητιάσεις), δεν αντιμετωπίζονται επιτυχώς από την επίσημη ιατρική.

 

Χωρίς να θεωρούμε ότι εμείς έχουμε τη θεραπεία για τα πάντα, έχουμε ωστόσο στα χέρια μας ένα θαυμαστό υλικό που συνεχώς αποκαλύπτει καινούργιες ιδιότητες στους επιστήμονες που το μελετούν. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βάλουμε μια σήτα και να το μαζέψουμε

 

 

 

Πηγές:

James Fearnley. BEE PROPOLIS, NATURAL HEALING FROM THE HIVE, 2001, Souvenir Press (Εδώ μπορεί να βρει κανείς το σύνολο σχεδόν της βιβλιογραφίας για την πρόπολη)

R.Krell Value added products from beekeeping ηλεκτρονική έκδοση στη διεύθυνση www.fao.org/docrep/w0076e/w0076e00.htm

Θανάσης Μπίκος ΠΡΟΠΟΛΙΣ, ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ, 2001

www.melinet.gr/articles/index.tml Άρθρο του καθηγητή Α. Θρασυβούλου.

http://apitherapy.blogspot.com/ Καταπληκτικός ιστότοπος με σύγχρονη και εκτεταμένη βιβλιογραφία συγκεντρωμένη κατά λέξη κλειδί ή έτος δημοσίευσης που ανανεώνεται συνεχώς.

Η ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

                                                                 Πασχάλης Χαριζάνης
                                                                 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών


Η ισορροπημένη διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του μελισσιού αλλά και στην ανθεκτικότητα των μελισσών σε διάφορες ασθένειες. Επομένως η αναπλήρωση της τροφής που λείπει είναι αποφασιστικής σημασίας. Πολλές φορές οι μέλισσες εξαντλούν τα αποθέματα τροφής μέσα στην κυψέλη γρήγορα ή για κάποιο άλλο λόγο δεν είναι σε θέση να αποθηκεύσουν πολλή τροφή μέσα στην κυψέλη. Και στις δύο περιπτώσεις το μελίσσι θα δυσκολευθεί να επιζήσει, εάν δεν κάνουμε τροφοδότηση.

 Μπορεί κατά τη διάρκεια μελιτοφορίας το μελίσσι να συλλέγει νέκταρ και γύρη κάθε μέρα, αλλά οι ποσότητες αυτές να μην είναι πολύ μεγάλες και, όταν συμβεί κάποια κακοκαιρία για μερικές μέρες, τότε το μελίσσι κινδυνεύει να πεθάνει από την πείνα, επειδή συγχρόνως εκτρέφει και πολύ γόνο.

Οι μέλισσες πρέπει να τροφοδοτούνται για τους παρακάτω λόγους:

1. Όταν δεν υπάρχει μέλι ή γύρη διαθέσιμη μέσα στην κυψέλη, για να διεγείρουμε τις μέλισσες ώστε να εκθρέψουν γόνο και αυτό συμβαίνει κυρίως αργά το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη.
2.  Όταν το μελίσσι κινδυνεύει να πεθάνει από την πείνα.
3. Όταν κάνουμε θεραπεία μιας ασθένειας και είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε το φάρμακο μέσα στην τροφή.
4.  Όταν τοποθετούμε ένα καινούργιο σμήνος μέσα σε μία κυψέλη και πρέπει να το βοηθήσουμε να κτίσει κηρήθρες και να εκθρέψει γόνο.
5. Όταν σε ένα μελίσσι δίνουμε πολλά πλαίσια με φύλλα κηρήθρας και θέλουμε να χτιστούν αυτές οι κηρήθρες γρήγορα.
6. Όταν κάνουμε εισαγωγή μιας βασίλισσας μέσα σε ένα μελίσσι.
7. Όταν κάνουμε βασιλοτροφία και κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής δεν υπάρχει μελιτοφορία.

Η εξάντληση των αποθεμάτων τροφής μέσα στην κυψέλη μπορεί να συμβεί με έναν από τους παρακάτω τρόπους:

1. Όταν ο μελισσοκόμος αφαιρεί πολύ περισσότερο μέλι από όσο πρέπει κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου.
2. Όταν το μελίσσι εκτρέφει πολύ γόνο και είναι υποχρεωμένο να καταναλώνει πολύ μέλι και για την εκτροφή του γόνου αλλά και για την παραγωγή θερμότητας για τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας στο χώρο της γονοφωλιάς.
3. Όταν έχουμε τα μελίσσια μας δυνατά, έτοιμα για ανθοφορία και τύχει η ανθοφορία αυτή να μη δώσει μέλι, τότε τα μελίσσια επειδή δε μαζεύουν πολύ νέκταρ, κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα. Όταν τα μελίσσια δεν έχουν τροφή, κινδυνεύουν από λιμοκτονία. Για το λόγο αυτό θα πρέπει ο μελισσοκόμος να κάνει τροφοδότηση για να μπορέσει και να σώσει τα μελίσσια, αλλά και να τα βοηθήσει να αναπτυχθούν γρήγορα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να τροφοδοτήσουμε τις μέλισσες και οι τροφές που χρησιμοποιούνται είναι κρυσταλλική ζάχαρη, σιρόπι, ζαχαροζύμαρο μέλι, γύρη ή υποκατάστατο γύρης.

Α. Τροφοδότηση με σιρόπι

Η αναλογία ή πυκνότητα του σιροπιού αλλάζει ανάλογα με την εποχή.
1. Για τροφοδότηση την άνοιξη χρησιμοποιούμε σιρόπι με αναλογία 1:1 δηλαδή 1 kg ζάχαρη προς 1 kg νερό.
2. Για φθινοπωρινή τροφοδότηση χρησιμοποιούμε 2 kg ζάχαρη προς 1 kg νερό (αναλογία 2:1).
3. Για τη διεγερτική τροφοδότηση χρησιμοποιούμε 1 kg ζάχαρη προς 2 kg νερό (αναλογία 1:2).

Κατά τη διεγερτική τροφοδότηση οι ποσότητες του σιροπιού που δίνουμε στο μελίσσι είναι μικρές και συχνές. Για να παρασκευάσουμε το σιρόπι, χρησιμοποιούμε πάντοτε κρυσταλλική ζάχαρη. Θα πρέπει να αποφεύγουμε γλυκαντικές ουσίες άγνωστης προέλευσης ή και ουσίες όπως είναι οι μελάσσες και οι γλυκόζες. Για την παρασκευή του σιροπιού μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε νερό της βρύσης, θερμοκρασίας δηλαδή δωματίου ή ζεστό νερό, μέσα στο οποίο διαλύουμε τη ζάχαρη. Ποτέ δεν πρέπει να βράζουμε σε φωτιά το σιρόπι, γιατί μπορεί να καραμελοποιηθεί και να έχουμε απώλειες μελισσών κατά τη διάρκεια της τροφοδότησης.

Β. Τροφοδότηση με κηρήθρες μελιού

Είναι ο πιο εύκολος και γρήγορος τρόπος, για να τροφοδοτήσουμε τα μελίσσια μας, όταν έχουν άμεση ανάγκη τροφής. Πολλοί μελισσοκόμοι αποθηκεύουν αρκετές κηρήθρες με μέλι, για να τις έχουν σε ώρα ανάγκης, κυρίως νωρίς την άνοιξη. Για να πάρουν το μέλι πιο εύκολα οι μέλισσες, απολεπίζουμε με ένα πηρούνι τα σφραγισμένα κελιά. Προσέχουμε οι κηρήθρες μελιού να προέρχονται από υγιή μελίσσια.

Γ. Τροφοδότηση με ρευστό μέλι

Δεν συνιστάται ο τρόπος αυτός τροφοδότησης, γιατί μπορεί να προκληθεί λεηλασία. Ένας άλλος κίνδυνος που υπάρχει είναι η μετάδοση ασθενειών μέσα στο μελίσσι. Μέλια τα οποία είναι άγνωστης προέλευσης μπορεί να περιέχουν σπόρια σηψιγονιών (αμερικανικής ή ευρωπαϊκής), ή σπόρια ασκοσφαίρωσης. Όταν τροφοδοτούνται ξυνισμένα μέλια, μπορεί να προκαλέσουν στις μέλισσες δυσεντερία.

Δ. Τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο

Το ζαχαροζύμαρο παρασκευάζεται με την ανάμιξη μελιού με άχνη ζάχαρη. Το τελικό προϊόν είναι ένα σφιχτό ζυμάρι που τοποθετείται στους κηρηθροφορείς ακριβώς πάνω από τη γονοφωλιά. Με κρύο καιρό προτιμούμε την τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο το οποίο τοποθετούμε πάνω από τη μελισσόσφαιρα. Κατά την ανάμιξη μπορούμε να αντικαταστήσουμε κάποια ποσότητα μελιού με νερό. Επίσης μπορούμε να αναμίξουμε διάφορα φάρμακα, όπως μυκοστατικά για την ασκοσφαίρωση ή αντιβιοτικό για την πρόληψη ή καταπολέμηση της νοσεμίασης.

Ε. Τροφοδότηση με αντικατάστατο ή υποκατάστατο γύρης

Όταν υπάρχει έλλειψη γύρης, τότε ο μελισσοκόμος πρέπει να τροφοδοτεί τα μελίσσια του με φυσική γύρη που έχει συλλέξει ή με αντικατάστατα και υποκατάστατα γύρης. Η φυσική γύρη μπορεί να δοθεί στα μελίσσια μέσα στην κηρήθρα, όπως την αποθηκεύουν οι μέλισσσες ή με τη μορφή γυρεόπιτας.
Κηρήθρες με γύρη εφοδιαζόμαστε από δυνατά υγιή μελίσσια, μπορούμε όμως να συλλέξουμε φυσική γύρη με τη βοήθεια γυρεοπαγίδων που τις τοποθετούμε σε δυνατά υγιή μελίσσια κατά τη διάρκεια ανθοφορίας. Αντικατάστατο γύρης είναι κάθε πρωτεϊνούχο υλικό που μπορεί να τροφοδοτηθεί στις μέλισσες, δεν περιέχει γύρη και αντικαθιστά τη φυσική γύρη.
Υποκατάστατο είναι κάθε αντικατάστατο γύρης, που περιέχει όμως και ένα ποσοστό φυσικής γύρης. Το αντικατάστατο ή υποκατάστατο γύρης δίνεται στο μελίσσι με τη μορφή πίτας. Η πίτα πρέπει να τοποθετείται στους κηρηθροφορείς ακριβώς πάνω από την περιοχή του γόνου.



                                                                 Πασχάλης Χαριζάνης
                                                                 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
 

Εποχιακοί Μελισσοκομικοί Χειρισμοί (Κοντοθανάση Αγλαΐα, Γεωπόνος Α.Π.Θ, Msc

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ – ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ – ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ – ΜΑΡΤΙΟΣ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ

Κοντοθανάση Αγλαΐα, Γεωπόνος Α.Π.Θ, Msc

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Οι δύο πρώτοι μήνες του χρόνου θεωρούνται κρίσιμοι για την επιβίωση του μελισσοσμήνους. Το χειμώνα η ωοτοκία στα περισσότερα μελίσσια διακόπτεται (στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα), ενώ σε άλλα (νοτιότερες περιοχές) είναι ελάχιστη, με αποτέλεσμα να μειωθεί ο πληθυσμός αρκετά. Το μελίσσι αυτή την εποχή αποτελείται από τις φθινοπωρινές μέλισσες, που όπως είναι γνωστό ζούνε περισσότερο, γιατί «κουράζονται» λιγότερο από τις μέλισσες που γεννιούνται την άνοιξη.

 

Προς το τέλος του χειμώνα (Ιανουάριος-Φεβρουάριος) με αρχές της άνοιξης ξαναρχίζει η ωoτοκία και έτσι γεννιούνται νέες μέλισσες, οι συνθήκες όμως για τα μελίσσι παραμένουν αντίξοες. Ο ρυθμός με τον οποίο ανανεώνεται ο πληθυσμός είναι ακόμη αργός και δεν αντισταθμίζει την απώλεια των γερασμένων πλέον φθινοπωρινών μελισσών, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ακόμη μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού. Είναι κάτι το φυσιολογικό και αναμενόμενο και δεν θα πρέπει ο μελισσοκόμος να πανικοβληθεί ή να θεωρήσει ότι κάτι ανεξήγητο συμβαίνει στα μελίσσια του (κινδυνολογίες), αλλά έχοντας γνώση της κατάστασης να έχει τεταμένη την προσοχή του, ώστε να τη διαχειριστεί ορθά.

 

Την εποχή αυτή οι τροφές καταναλώνονται γρήγορα λόγω της παρουσίας γόνου, η συλλογή νέκταρος είναι μικρή και οι παγωνιές το βράδυ συχνές. Οι αντίξοες αυτές συνθήκες συμβάλουν στο να χαθούν πολλά μελίσσια και αναφέρεται ως «κρίσιμο στάδιο».

 

Στο στάδιο αυτό μεγάλη σημασία έχει οι επιθεωρήσεις του μελισσοκόμου να είναι περιορισμένες και χωρίς να αφαιρούνται τα πλαίσια από την κυψέλη, ώστε να μη διαταράσσεται η μελισσόσφαιρα. [Θυμίζω στο σημείο αυτό -για τους νεότερους μελισσοκόμους κυρίως- ότι το χειμώνα οι μέλισσες «συναθροίζονται» στο κέντρο της κυψέλης και με συνεχείς συσπάσεις των θωρακικών τους μυών παράγουν θερμότητα.] Οι επισκέψεις στο μελισσοκομείο πρέπει να περιορίζονται σε επισκέψεις όπου θα διαπιστωθεί η επάρκεια των τροφών και εάν π.χ. έχουν αναποδογυρίσει οι κυψέλες από τον αέρα ή αν η βροχή ή το χιόνι έχει δημιουργήσει προβλήματα κλπ.

 

Έχουμε ήδη αναφέρει στο προηγούμενο τεύχος ότι έχουμε φροντίσει το μελίσσι μας να ξεχειμωνιάσει έχοντας στη διάθεσή του επαρκείς ποσότητες τροφής (πλαίσια με μέλι). Αν ωστόσο κινδυνεύσει από λιμοκτονία το χειμώνα, θα πρέπει να τροφοδοτηθεί με επιπλέον μέλι. Το μέλι δίνεται είτε με α) κηρήθρες με σφραγισμένο μέλι (τα σφραγισμένα κελιά απολεπίζονται πριν δοθούν τα πλαίσια στο μελίσσι) είτε με β) κρυσταλλωμένο μέλι (τοποθετείται ανάποδα πάνω ακριβώς από τη μελισσόσφαιρα σε τροφοδότες –θα μπορούσαμε να βάλουμε το μέλι σε μεταλλικό δοχείο, να κάνουμε κάποιες μικρές οπές στο κάτω μέρος, να το τοποθετήσουμε πάνω από τους κηρηθροφορείς και να το προστατεύσουμε τοποθετώντας το εντός ενός δεύτερου μικρότερου ορόφου). Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι οι μέλισσες για να διαλύσουν τους κρυστάλλους μελιού χρειάζεται να έχουν στη διάθεσή τους νερό.

 

Το μέλι είναι η φυσική ιδιοπαραγόμενη τροφή της μέλισσας, γι’ αυτό και πλεονεκτεί σε σχέση με τις άλλες ζαχαρούχες τροφές. Αν και η τροφοδότηση με μέλι μπορεί να θεωρηθεί ως αντιοικονομικό μέτρο, ωστόσο είναι η καλύτερη λύση σε καταστάσεις «έκτακτης ανάγκης». Βέβαια, είναι αυτονόητο ότι τα μέλια τροφοδοσίας πρέπει να είναι γνωστής προέλευσης, δηλαδή δικά μας μέλια από υγιή μελίσσια, για να μη μεταδώσουμε ασθένειες στο μελισσοκομείο μας. Το κρυσταλλωμένο μέλι είναι πιθανό να προκαλέσει δυσεντερίες.

 

Το χειμώνα δεν τροφοδοτούμε με σιρόπι, γιατί αυξάνουμε την υγρασία στην κυψέλη και ευνοούμε την ανάπτυξη ασθενειών. Επιπλέον, το σιρόπι μπορεί να ξινίσει και να προκαλέσει δυσεντερίες. Σοβαρό πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί και γιατί το σιρόπι λειτουργεί διεγερτικά ως προς την ανάπτυξη του μελισσιού. Οι μέλισσες «ξεγελιούνται», ιδιαίτερα σε μέρες που η θερμοκρασία αυξάνεται λίγο, π.χ. αλκυονίδες ημέρες, βγαίνουν προς συλλογή νέκταρος, αλλά τελικά δεν καταφέρνουν να επιστρέψουν στην κυψέλη.

 

Επίσης, την εποχή αυτή, αλλά όχι πριν ξεπεραστούν τα κρύα και οι παγωνιές, κατάλληλη είναι και η τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο. Το ζαχαροζύμαρο δεν πρέπει να δίνεται πριν ξεπεραστούν τα κρύα και οι παγωνιές, γιατί προκαλεί διέγερση για εκτροφή γόνου, με αποτέλεσμα ο γόνος στα ακριανά πλαίσια να μην καλύπτεται από τη μελισσόσφαιρα, να παγώσει ή να εμφανίσει ασκοσφαίρωση.

 

Τώρα μόνο είναι η κατάλληλη εποχή για αντιμετώπιση ασθενειών, γιατί δεν ρυπαίνουμε το μέλι με κατάλοιπα σκευασμάτων. Ιδιαίτερα για τη βαρρόα, στις περιοχές που δεν υπάρχει γόνος κάθε αντιμετώπιση με εγκεκριμένο σκεύασμα είναι πιο αποτελεσματική, αν ακολουθηθούν όλες οι υπόλοιπες οδηγίες χρήσης του φαρμάκου. Θυμίζουμε ότι μέρος της ζωής της η βαρρόα την περνάει μέσα στα σφραγισμένα κελιά του γόνου και άρα εκεί δεν μπορεί να τη «βρει» και να την εξοντώσει κανένα φάρμακο.

 Έτσι, λοιπόν δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθούμε να απαλλαγούμε από τη βαρρόα όταν το μελίσσι έχει γόνο και άρα κρυμμένα μέσα στα σφραγισμένα κελιά πολλά ακάρεα, που το οποιοδήποτε φάρμακα δεν θα επηρεάσει. Βέβαια, ούτε λόγος για «προληπτικές» επεμβάσεις.

 

Αναφορικά με τις ασθένειες, ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει κατά νου ότι ο εγκλεισμός των μελισσών στην κυψέλη λόγω καιρικών συνθηκών ευνοεί την αύξηση της υγρασίας στην κυψέλη. Επιπλέον, αν ενοχληθεί το μελίσσι ή αν τροφοδοτηθεί σε λάθος χρονική στιγμή, αυτό οδηγεί στο να αυξηθεί η μεταβολική του δραστηριότητα, να αυξηθούν τα περιττώματα στην κυψέλη και τελικά να ευνοηθεί η νοζεμίαση.

 

Είναι καιρός να αρχίζει ο μελισσοκόμος να οργανώνει το σχέδιο διαχείρισης της μελισσοκομικής τους εκμετάλλευσης για τη χρονιά που έρχεται. Το πρόγραμμα αυτό εξαρτάται τόσο από τη μελισσοκομική παράδοση της περιοχής, όσο και από τη ζήτηση της αγοράς, το διαθέσιμο κεφάλαιο του μελισσοκόμου τόσο σε χρόνο όσο και σε χρήμα, αλλά και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν και συνεπώς και τις διαθέσιμες ανθοφορίες. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο το σχέδιο διαχείρισης όσο και οι εργασίες του μελισσοκόμου να καταγράφονται σε ένα αρχείο, ένα είδος ημερολόγιου του μελισσοκόμου.

 

Την τακτική αυτή ήδη πρέπει να εφαρμόζουν οι μελισσοκόμοι που είναι ενταγμένοι σε πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας, και είναι χρήσιμο για να αντιλαμβάνεται ο μελισσοκόμος το πώς οι εργασίες του, οι τροφοδοσίες του, οι μεταφορές του, οι επεμβάσεις του ωφελούν ή καταπονούν τα μελίσσια του. Είναι ένας τρόπος ο μελισσοκόμος να μαθαίνει από τα λάθη του και να μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία της εκμετάλλευσής του σε βάθος χρόνου.

Στα πλαίσια του σχεδίου διαχείρισης της μελισσοκομικής εκμετάλλευσης θα πρέπει να σχεδιαστούν και οι πρώτες μεταφορές του χρόνου στις διαθέσιμες ανθοφορίες.

 

Ανθοφορίες- μελιτοφορίες: αμυγδαλιά, μουσμουλιά, δενδρολίβανο, ρείκι, οξαλίδα (ξινήθρα), φουντουκιά,

 

Αμυγδαλιά: από τα τέλη Ιανουαρίου ξεκινά η ανθοφορία των πρώιμων ποικιλιών της αμυγδαλιάς, που με τη γύρη της θα δώσει το πρώτο ερέθισμα στις μέλισσες για εκτροφή γόνου και με το νέκταρ της θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του μελισσιού. Συνήθως, δεν αποθηκεύεται μέλι αμυγδαλιάς, αφού η τροφή που συλλέγεται από το μελίσσι αυτή την εποχή χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη. Το περίσσευμα σε μέλι θα έρθει αργότερα. Δεν πρέπει να ξεχνά ο μελισσοκόμος ότι κατά το διάστημα αυτό ξεκινούν και οι ψεκασμοί των αμυγδαλεώνων με ποικίλα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα και έτσι πρέπει τα μελίσσια να μετακινηθούν έγκαιρα μετά την εκμετάλλευση της ανθοφορίας, ώστε να αποφευχθεί η δηλητηρίαση των μελισσών αλλά κυρίως η ρύπανση των προϊόντων της μέλισσας.

 

Μουσμουλιά :ανθίζει το χειμώνα.

 

Φουντουκιά: δίνει άφθονη γύρη.

 

Ανοιξιάτικο ρείκι : η ανθοφορία ξεκινά νωρίς το Φεβρουάριο. Αν τα μελίσσια μείνουν περιορισμένα, λόγω καιρού, όταν βρίσκονται στο ρείκι, μπορεί να παρουσιάσουν δυσεντερίες.

 

Δενδρολίβανο: η άνθιση επεκτείνεται από Σεπτέμβριο ως μέσα Μαΐου. Δίνει μεγάλη ποσότητα και καλής ποιότητας μέλι. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες δεν επηρεάζουν την ανθοφορία του. Πρέπει να διαδοθεί σε περιοχές όπου ξεχειμωνιάζουν μελίσσια και να χρησιμοποιηθεί στις φυτοκαλύψεις δημόσιων εκτάσεων, αφού είναι και εξαιρετικά ανθεκτικό ως φυτό.

 

Οξαλίδα (ξυνάκι, ξυνήθρα): οι μέλισσες το προτιμούν κυρίως πρωινές ώρες. Η ανθοφορία ξεκινά από τα μέσα του χειμώνα και βοηθά στη γρήγορη ανάπτυξη των μελισσιών, λόγω της άφθονης γύρης που δίνει.

 

ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ

 

Καθώς προχωρά ο καιρός, αυξάνεται ο πληθυσμός των μελισσών, εντατικοποιείται η ωοτοκία της βασίλισσας και έτσι έχουμε και παράλληλη αύξηση γόνου.

Τους πρώτους μήνες της άνοιξης τα μελίσσια μπορεί να κινδυνεύουν από λιμοκτονία, γιατί τα αποθέματα των τροφών που είχαν για ξεχειμώνιασμα τελείωσαν και δε βρίσκουν τροφές στη φύση ή οι θερμοκρασίες είναι τέτοιες που δεν επιτρέπουν το πέταγμα για συλλογή. Οι μέλισσες είναι ακίνητες με χωμένα τα κεφάλια μέσα στα κελιά. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει αρχικά να ραντιστούν με σιρόπι και όταν δείξουν σημάδια ζωής να τροφοδοτηθούν με μέλι ή σιρόπι.

 

Καθώς ανοίγει ο καιρός και πλέον είναι δυνατές οι επιθεωρήσεις της κατάστασης των μελισσιών, επιθεωρούμε λεπτομερώς για παρουσία ασθενειών του γόνου και για να τσεκάρουμε την ύπαρξη της βασίλισσας και την ποιότητά της. Εντοπίζουμε τα μελίσσια των οποίων οι βασίλισσες θα αντικατασταθούν. Αντικαθιστούμε όσες βασίλισσες είναι γηρασμένες ή ελαττωματικές. Θυμίζω σε αυτό το σημείο ότι παρόλο που μια βασίλισσα μπορεί να ζήσει έως και 4 χρόνια, ο μελισσοκόμος πρέπει να την κρατά για 2 χρόνια στο μελίσσι του και μετά να την αλλάζει. Η νέα βασίλισσα γεννά περισσότερα αυγά και εκκρίνει περισσότερη ποσότητα φερομόνης, γεγονός που κάνει πιο αισθητή την παρουσία της στο μελίσσι και επιπλέον μειώνεται η πιθανότητα σμηνουργίας.

 

Αν κάποιος κρατά ημερολόγιο ή τηρεί ένα αρχείο για το μελισσοκομείο του μπορεί εύκολα να γνωρίζει την ηλικία των βασιλισσών του και να τις αντικαθιστά όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου. Μια ακόμη καλή πρακτική είναι το σημάδεμα της βασίλισσας. Με το σημάδεμα ο μελισσοκόμος μπορεί αφενός να την εντοπίζει πανεύκολα κατά τις επιθεωρήσεις, αλλά και να ξέρει την ηλικία της με την πρώτη ματιά. Μπορεί επίσης να διαπιστώσει αν έχει αντικατασταθεί η βασίλισσα από το μελίσσι για κάποιο λόγο. Η ηλικία προσδιορίζεται από το χρώμα του «σημαδιού». Η επιλογή του χρώματος που θα βάψουμε το θώρακα της βασίλισσας στηρίζεται σε διεθνή κώδικα χρωμάτων και για το 2008 είναι το κόκκινο. [Σημ.:αν δε μπορεί κάποιος να απομονώσει τη βασίλισσα και να τη μαρκάρει με ειδικά χρώματα που υπάρχουν για το σκοπό αυτό στο εμπόριο, υπάρχουν και ειδικά κλουβάκια για την περίσταση].

 

Καλό είναι ο πληθυσμός των μελισσιών να εξισώνεται την άνοιξη για να γίνονται ταυτόχρονα οι επεμβάσεις σε όλα τα μελίσσια, δυνατά μελίσσια να συλλέγουν νέκταρ και γύρη και τελικά να αυξάνεται η παραγωγή μελιού. Οι συνενώσεις να γίνονται τώρα, αν δεν είναι απαραίτητες το φθινόπωρο για το ασφαλές ξεχειμώνιασμα των μελισσών. Αλλιώς, μπορούμε να ενισχύσουμε τα αδύνατα μελίσσια με πλαίσια υγιή, σφραγισμένου γόνου από άλλα μελίσσια.

 

Για να διεγείρουμε την ωοτοκία της βασίλισσας τα μελίσσια πρέπει να τροφοδοτούνται καθημερινά με περίπου 200 – 250ml σιρόπι (1:1) για 15 συνεχείς ημέρες. Μεγαλύτερη ποσότητα σιροπιού μπορεί να συμβάλλει αρνητικά, «μπλοκάροντας» το διαθέσιμο χώρο ωοτοκίας της βασίλισσας.

Η διεγερτική τροφοδοσία δεν πρέπει να γίνεται σε ακατάλληλο καιρό, γιατί οι μέλισσες «ξεγελιούνται» από την τροφοδοσία, πετούν για να συλλέξουν τροφές και χάνονται. Επίσης, επεκτείνεται ο γόνος και οι μέλισσες αδυνατούν να τον θερμάνουν.

 

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της διεγερτικής τροφοδοσίας είναι η παρουσία γύρης. Χωρίς τη γύρη η βασίλισσα γεννά, αλλά ο γόνος δεν εκτρέφεται. Επίσης, απαραίτητη είναι η ύπαρξη κηρηθρών με άδεια και καθαρά κελιά κοντά στη γονοφωλιά.

 

Ο διαθέσιμος χώρος για να γεννήσει η βασίλισσα αυξάνεται με:

 

Ø μετατόπιση των κεντρικών κηρηθρών με γόνο σε ακριανές θέσεις της γονοφωλιάς.

Ø με περιστροφή των ακριανών κηρηθρών της γονοφωλιάς, όταν είναι καλυμμένες με γόνο μόνο από την εσωτερική πλευρά, ώστε η πλευρά με τα άδεια κελιά να μετακινηθεί προς το εσωτερικό.

Ø απολεπίζονται κελιά με μέλι που βρίσκονται επάνω από το γόνο, για να αφαιρέσουν οι μέλισσες από εκεί το μέλι και έτσι η βασίλισσα να έχει χώρο να γεννήσει.

Ø τοποθετούνται κτισμένες κηρήθρες με άδεια κελιά δίπλα στο γόνο.

Ø σε διώροφα μελίσσια η βασίλισσα μπορεί να βρίσκεται στον επάνω όροφο, που είναι πιο ζεστά, για να γεννήσει και οι μέλισσες αποθηκεύουν στον κάτω όροφο γύρη. Ο μελισσοκόμος αναστρέφει τους ορόφους, ώστε η βασίλισσα με το γόνο να βρεθούν στο κάτω πάτωμα. Όταν η βασίλισσα γεννήσει εκεί, ξαναμετακινούμε τους ορόφους.

 

Την άνοιξη τα μελίσσια χτίζουν εντατικά και ο μελισσοκόμος μπορεί να το εκμεταλλευτεί για να αντικαταστήσει τις παλιές και μαυρισμένες κηρήθρες που: 1) αποτελούν εστία μόλυνσης 2)επηρεάζουν την ποιότητα του μελιού λόγω της συγκέντρωσης καταλοίπων φαρμάκων στο κερί 3) για τον ίδιο λόγο η κηρήθρα μπορεί να γίνει τοξική για το γόνο. 4) συντελούν στην κατασκευή περισσότερων κηφηνοκελιών - έμμεσα αυξάνεται ο πληθυσμός της βαρρόα. Κάθε χρόνο πρέπει να αντικαθιστούμε τουλάχιστον το 25% των κηρηθρών.

 

Φύλλα κηρήθρας τοποθετούμε όταν το μελίσσι είναι σε θέση να χτίσει δηλαδή όταν η θερμοκρασία έχει ξεπεράσει τους 13-15 ^οC, όταν υπάρχουν γύρη και νέκταρ διαθέσιμα στη φύση, όταν υπάρχει γόνος και αρκετές νεαρές μέλισσες-χτίστριες.

Όσο περνάει ο καιρός, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη σμηνουργία, το φυσικό τρόπο πολλαπλασιασμού ενός μελισσιού, όπου το μελίσσι χωρίζεται και ένα μέρος των εργατριών μαζί με την παλιά βασίλισσα αφήνει τη φωλιά προς αναζήτηση νέας φωλιάς, ενώ οι υπόλοιπες εργάτριες μένουν στην παλιά φωλιά με έναν αριθμό βασιλικών κελιών έτοιμων να δώσουν καινούριες βασίλισσες.

 

 Η σμηνουργία προκαλείται κυρίως από :

 

α) συνωστισμό και έλλειψη χώρου για να γεννήσει η βασίλισσα

β) έλλειψη χώρου για αποθήκευση τροφών

γ) μείωση της ποσότητας της φερομόνης της βασίλισσας – γερασμένη βασίλισσα.

 

Άρα ένα επιπλέον μέλημα του μελισσοκόμου είναι να δώσει επιπλέον χώρο στα μελίσσια του. Ο χώρος αυξάνεται με προσθήκη κτισμένων ή άκτιστων κηρηθρών ή ορόφων. Οι άκτιστες κηρήθρες τοποθετούνται αμέσως μετά το γόνο και ποτέ ανάμεσα στο γόνο, γιατί τότε προκαλούν τη σμηνουργία αντί να την προλάβουν. Αν βάλουμε νέο όροφο, στον κάτω όροφο αφήνεται η βασίλισσα και 1 πλαίσιο γόνου και συμπληρώνεται με κενές κηρήθρες, ενώ επάνω μεταφέρονται τα υπόλοιπα πλαίσια. Παρεμβάλλεται βασιλικό διάφραγμα και επάνω ανοίγεται είσοδος.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

 

Τα μελίσσια θα πρέπει να ξεχειμωνιάσουν με ικανοποιητικό και ανανεωμένο πληθυσμό, με νέες και γόνιμες βασίλισσες, να είναι υγιή και να έχουν άφθονη τροφή.

Αν η βασίλισσα σταματήσει να γεννά το Σεπτέμβριο, είναι απαραίτητη η ανανέωση του πληθυσμού με μεταφορά των μελισσιών σε μια όψιμη ανθοφορία για γύρη και νέκταρ (π.χ. ρείκι) ή με διεγερτική τροφοδοσία. Ιδιαίτερα για μελίσσια που είχαν μεταφερθεί σε πεύκα, είναι απαραίτητη η μεταφορά σε περιοχές με ρείκι, κουμαριά, πολύκομπο [τις λεγόμενες «πικρές ανθοφορίες»] ή άλλα φυτά που δίνουν γύρη, για να μπορέσουν τα μελίσσια να εκτρέψουν γόνο και να ανανεώσουν τον πληθυσμό τους. Τα μελίσσια που έχουν ανανεωμένο πληθυσμό ξεχειμωνιάζουν με επιτυχία (Οι μέλισσες που γεννήθηκαν το φθινόπωρο δεν έχουν «δουλέψει» την Άνοιξη, είναι πιο ξεκούραστες και φυσικά πιο νέες).

 

Φροντίζουμε να υπάρχει καλή βασίλισσα και να αντικαταστήσουμε τις γέρικες και ελαττωματικές. Η νέα βασίλισσα γεννά πολλά αυγά έως τις αρχές του χειμώνα, ενώ ξεκινά πάλι τη γέννα νωρίς την άνοιξη.

Πληθυσμός 2-3 πλαισίων απαιτεί συνένωση. Ακόμη και σε περίπτωση που κατορθώσουν να επιζήσουν τα μελίσσια χωρίς συνένωση, θα είναι πολύ δύσκολο να αντεπεξέλθουν την άνοιξη που αρχίζει η εντατική εργασία. Αλλιώς, τα αδύνατα μελίσσια μπορούν να ξεχειμωνιάσουν σε μεγάλα κυψελίδια σύζευξης – συνήθως 3 μελίσσια λίγων πλαισίων δίπλα – δίπλα με φελιζόλ ενδιάμεσα για να τα ξεχωρίζει, γιατί εκεί ζεσταίνει το ένα το άλλο ή σε κυψελίδια 5 πλαισίων.

 

Φροντίζουμε πάντα να υπάρχουν άφθονα και καλής ποιότητας αποθέματα γύρης (για να ξεκινήσει το μελίσσι την εκτροφή του γόνου νωρίς την άνοιξη) και μελιού για τροφή.

 

Υπολογίζεται ότι χρειάζονται 10-18 κιλά μέλι και 1-3 πλαίσια γύρης ανά κυψέλη. Η ποσότητα αυτή υπολογίζεται κυρίως από τον αριθμό των πλαισίων που βάζουμε, αφού 1 γεμάτο πλαίσιο περιέχει 2-3 κιλά μέλι και άρα θα βάλουμε 4-5 πλαίσια με μέλι. Τα μέλια που θα δώσουμε στις μέλισσές μας είναι προτιμότερο να είναι δικά μας, για να ξέρουμε ακριβώς τι ταΐζουμε και άρα θα πρέπει να έχουμε φροντίσει από πριν να μην έχουμε τρυγήσει όλο το μέλι. Ουσιαστικά ο μελισσοκόμος «τρυγάει» όσο μέλι περισσεύει από το μελίσσι.

 

Η διάταξη των πλαισίων τροφής πρέπει να είναι τέτοια που να ευνοεί το σχηματισμό της μελισσόσφαιρας σε άμεση επαφή με την τροφή. Στο κέντρο θα σχηματιστεί η μελισσόσφαιρα. (Σε νοτιότερες περιοχές που τα μελίσσια ξεχειμωνιάζουν με γόνο, φροντίζουμε ο γόνος να είναι στο κέντρο.) Αμέσως μετά βάζουμε πλαίσια με γύρη (και στις 2 πλευρές) και μετά πλαίσια με μέλι-δηλαδή τα πλαίσια με το μέλι είναι στις άκρες της κυψέλης. [Ωστόσο αν στα πλαίσια η γύρη είναι συμπαγής και καταλαμβάνει μεγάλη έκταση, λειτουργεί ως εμπόδιο ανάμεσα στο γόνο και το μέλι, άρα βάζουμε πιο κοντά το μέλι].

 

Μετά τον τελευταίο τρύγο, αποθηκεύουμε τις κηρήθρες που περισσεύουν εξασφαλίζοντας την προστασία τους από τον κηρόσκωρο και τα ποντίκια. Επίσης, αφαιρούμε τις κηρήθρες που δεν καλύπτονται με πληθυσμό. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η παραμονή άδειων κηρηθρών στις κυψέλες επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη της μελισσόσφαιρας και δεν αφήνει το μελίσσι να ζεστάνει αποτελεσματικά το χώρο του. Στον κενό χώρο μπορούμε να βάλουμε φελιζόλ, αλλά προτιμότερο είναι να έχουμε φροντίσει από πριν τα μελίσσια μας να είναι δυνατά όταν πλησιάζει ο χειμώνας και να ξεχειμωνιάσουν με μεγάλο πληθυσμό μελισσών.

 

Αποτελεσματική είναι η αποθήκευση των άδειων κηρήθρων σε ψυχρά μέρη σε θερμοκρασίες μικρότερες των 10^οC ή σε συνθήκες ψύξης (ψυγεία οικιακά ή επαγγελματικά) (θ<5οC για 20 ημέρες) ή κατάψυξης (θ<-7οC για 4 ώρες). Μετά την εφαρμογή χαμηλών θερμοκρασιών, μπορούμε να προστατεύσουμε τις κηρήθρες στην αποθήκη τυλίγοντάς τες σε σελοφάν, βάζοντάς τες μέσα σε σακούλες ή μέσα σε καθαρά τσουβάλια, ώστε ο κηρώσκορος να μη μπορέσει να γεννήσει νέα αυγά εκεί. Πολλοί για την αντιμετώπιση του κηρώσκορου, «καπνίζουν» την αποθήκη τους με ατμούς θειαφιού.

 

 Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι η χρήση χημικών ουσιών πάντα ενέχει κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και ιδιαίτερα την υγεία του μελισσοκόμου, που μπορεί να κινδυνέψει από την εισπνοή των ατμών του θειαφιού.

 

Αφού υπάρχει πιο «φυσική» αντιμετώπιση του κηρώσκορου με τις χαμηλές θερμοκρασίες, μάλλον θα πρέπει να την προτιμήσουμε.

Είναι καλή εποχή για αντιμετώπιση ασθενειών, γιατί δεν ρυπαίνουμε το μέλι. Για τη βαρρόα ιδιαίτερα, τώρα που δεν υπάρχει γόνος κάθε αντιμετώπιση με εγκεκριμένο σκεύασμα θα είναι πιο αποτελεσματική, αν ακολουθηθούν όλες οι υπόλοιπες οδηγίες χρήσης του φαρμάκου. Θυμίζουμε ότι μέρος της ζωής της η βαρρόα την περνάει μέσα στα σφραγισμένα κελιά του γόνου και άρα εκεί δεν μπορεί να τη «βρει» και να την εξοντώσει κανένα φάρμακο.

 

Τα μελίσσια μεταφέρονται στο μέρος που θα ξεχειμωνιάσουν. Το μέρος αυτό πρέπει να έχει εύκολη πρόσβαση, ώστε να μπορούμε εύκολα να φτάσουμε εκεί ακόμη και μετά από χιονόπτωση για να επιθεωρήσουμε τα μελίσσια μας. Καλό είναι να τοποθετηθούν σε μέρος που δεν «πιάνει» πολύ αέρα και δε σκιάζεται. Η υγρασία επίσης πρέπει να αποφευχθεί.

 

Το χειμώνα ελέγχουμε το μελισσοκομείο για πιθανές καταστροφές λόγω καιρικών συνθηκών. Εξετάζουμε τις διαθέσιμες τροφές, ενώ σε νοτιότερες περιοχές την ύπαρξη ή όχι της βασίλισσας, την κατάσταση του γόνου και του πληθυσμού, με τις ελάχιστες δυνατές επιθεωρήσεις και τη λιγότερη ενόχληση του μελισσιού.

Σε περίπτωση που τα αποθέματα δεν επαρκούν προστίθενται πλαίσια με μέλι. Το χειμώνα δεν τροφοδοτούμε με σιρόπι, γιατί αυξάνουμε την υγρασία στην κυψέλη και ευνοούμε την ανάπτυξη ασθενειών. Άλλωστε, οι μέλισσες αδυνατούν να το καταναλώσουν, επειδή βρίσκονται σε κατάσταση μελισσόσφαιρας.

Την περίοδο αυτή η δουλειά του μελισσοκόμου εστιάζεται στην αποθήκη και είναι η κατάλληλη εποχή για καταγραφή τυχόν ελλείψεων και την έγκαιρη παραγγελία καινούργιου υλικού.

 

Στην αποθήκη ο μελισσοκόμος ασχολείται με:

§ το βάψιμο των κυψελών

§ την απολύμανση -η πιο εύκολη και φυσική μέθοδος απολύμανσης των ξύλινων μερών της κυψέλης είναι το κάψιμο. Αφού καθαριστούν από το κερί και την πρόπολη, καίγονται με το φλόγιστρο, μέχρι το ξύλο να πάρει ομοιόμορφο καστανό χρώμα. Για τα μελισσοκομικά εργαλεία και σκεύη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βραστό νερό, μέσα στο οποίο μπορούν να προστεθούν διάφορες ουσίες.

§ η συντήρηση των κυψελών

§ η συρμάτωση των πλαισίων και την προετοιμασία για το πέρασμα των φύλλων κηρήθρας.

§ το λιώσιμο των κεριών κ.λ.π.

 

ΣΥΡΜΑΤΩΣΗ ΠΛΑΙΣΙΩΝ :

 

Το μελισσοκομικό σύρμα (Νο60) κόβεται σε κομμάτια. Για να έχουμε «οδηγό» για το πόσο μεγάλα θα κόβουμε τα κομμάτια σύρματος βάζουμε 2 καρφιά σε σταθερές θέσεις, τυλίγουμε το σύρμα και κόβουμε στις θέσεις που είναι τα καρφιά. Συνολικά, απαιτούνται 2,8 μέτρα σύρμα για κάθε πλαίσιο. Το σύρμα στα πλαίσια πρέπει να είναι καλά τεντωμένο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι δεσίματος. Καλό δέσιμο είναι αυτό που δένει και τα μέρη του πλαισίου στις 4 γωνίες και δένεται το σύρμα εκεί από όπου αρχίζει.

 

Tο φύλλο κηρήθρας το προσαρμόζουμε πάνω στα σύρματα, χωρίς να το περνάμε ανάμεσα σε αυτά. Μετά, με τους ακροδέκτες δυο συρμάτων, που συνδέονται με μπαταρία 12V, ακουμπάμε για λίγα δευτερόλεπτα στις 2 άκρες του σύρματος (δεμένες) και τελικά ενσωματώνουμε το φύλλο κηρήθρας με προσοχή (Από Πρακτική Μελισσοκομία – Προβλήματα, Αιτίες, Λύσεις).

Μελισσα....ενα ''βιολογικό όπλο'' απο την αρχαιοτητα

Η ίδια η κατασκευή της μέλισσας που εδώ κι εκατομμύρια χρόνια φέρει στην κοιλιά της φαρμακερό κεντρί, αλλά και η προθυμία της να το χρησιμοποιήσει χωρίς δισταγμό, ακόμη κι αν αυτό ισοδυναμεί με βέβαιο θάνατο, οδήγησε τον άνθρωπο να μεταχειρίζεται τον αμυντικό της οπλισμό για τους στρατιωτικούς του σκοπούς και για να εξαπολύει έναν πρωτόγονου τύπου βιολογικό πόλεμο. Γεγονός είναι πως αυτό συμβαίνει εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια, από τότε, μάλλον, που ο άνθρωπος έκανε τα πρώτα του βήματα ως μελισσοτρόφος.

Tο πιο γνωστό, αλλά και εντελώς διαφορετικό απ” τα υπόλοιπα, επεισόδιο σε τούτη τη μακρά αλυσίδα συμβάντων περιγράφεται διεξοδικά από τον Στράβωνα στη «Γεωγραφία» του: η ρωμαϊκή μονάδα που υπό την αρχηγία του Πομπηίου του Μεγάλου εκστράτευσε εναντίον των Επτακωμητών, μιας ορεσίβιας και αγριότατης φυλής της Μικράς Ασίας, ανακάλυψε στην πορεία της μερικά δοχεία γεμάτη μέλι.

Όλοι πίστεψαν αμέσως ότι πρόκειται για μια προσπάθεια των γηγενών να εξευμενίσουν τον ακατανίκητο εισβολέα και χωρίς δεύτερη σκέψη καταβρόχθισαν μέχρι τελευταίας σταγόνας την γλυκύτατη προσφορά. Στην πραγματικότητα όμως είχαν πέσει σε παγίδα… το μέλι ήταν τοξικό, προερχόμενο από το πλούσιο σε αλκαλοειδές νέκταρ του πανέμορφου θάμνου Rhododendron luteum. Οι στρατιώτες άρχισαν γρήγορα να ζαλίζονται και όσοι είχαν φάει περισσότερο έπεφταν αναίσθητοι καταγής με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να χάσουν την ζωή τους στην μετέπειτα επίθεση του ενεδρεύοντα εχθρού.

Το πάθημα έγινε για τους Ρωμαίους μάθημα και δεν έπεσαν ποτέ ξανά στο ίδιο λάθος, στο να εκλάβουν δηλαδή το προσφερόμενο μικρασιάτικο μέλι ως φόρο τιμής στην ανωτερότητά τους. Οι ίδιοι μάλιστα, εκείνη πάνω κάτω την εποχή, άρχισαν να μεταχειρίζονται τις μέλισσες ως αποφασιστικό παράγοντα νίκης, εκτοξεύοντας με την βοήθεια καταπέλτη μεγάλο αριθμό από σφραγισμένες κυψέλες κατά των πόλεων που πολιορκούσαν. Η τυφλή μανία των υμενόπτερων προκαλούσε μεγάλη αναστάτωση στις τάξεις του εχθρού και άνοιγε ρήγματα στην άμυνά του, τα οποία με ακόλουθες κινήσεις εκμεταλλεύονταν, καταλυτικά, οι εμπειροπόλεμες λεγεώνες.

 

Περισσότερο από μια χιλιετία αργότερα, τον 11ο μ.Χ. αιώνα, οι υπερασπιστές των αγγλικών πόλεων τις οποίες πολιορκούσαν τα γαλλικά στρατεύματα έκαναν ακριβώς το ίδιο αλλά με την αντίθετη φορά, εξαπέλυαν δηλαδή μπαράζ «βομβών» από κυψέλες ενάντια στους επίδοξους πορθητές και πολλές μάλιστα φορές τα κατάφερναν να σπάνε τον ασφυκτικό κλοιό τους.

 

Λέγεται επίσης ότι ο βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος Α” ο Λεοντόκαρδος κατάφερε μεγάλα πλήγματα στους Άραβες χρησιμοποιώντας με τον ίδιο τρόπο τις μέλισσες κατά την διάρκεια της Τρίτης Σταυροφορίας. Αιώνες αργότερα τον μιμήθηκαν οι Μαυριτανοί στις πολεμικές αναμετρήσεις τους με τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους.

Υπάρχουν  ακόμη αναφορές για πειρατές της Μεσογείου που κατέλαβαν πλοία με πλήρωμα πολλαπλάσιο από το δικό τους, ρίχνοντας απλώς στο κατάστρωμά τους κυψέλες και επιχειρώντας αμέσως μετά ρεσάλτο, έχοντας προνοητικά καλύψει το πρόσωπο και τα χέρια τους με πανιά.

 

Ακόμη και στην Αμερική της προ Κολόμβου εποχής δεν ήταν άγνωστη η πολεμική αρετή της μέλισσας. Ο λαός των Κιτσέ που ζούσε στο σημερινό Μεξικό κατόρθωσε πολλές φορές να απωθήσει τους εχθρούς του με το ίδιο στρατήγημα: ως πρώτη γραμμή άμυνας τοποθετούσαν ψεύτικους στρατιώτες καμωμένους από καλάμια και άχυρα, τους οποίους και όπλιζαν με λόγχες και ασπίδες.

 

Τους φόραγαν επίσης πλουμιστές περικεφαλαίες πάνω στα «κεφάλια», τα οποία στην πραγματικότητα ήταν κολοκύθες γεμάτες μέλισσες. Όταν ο αντίπαλος στρατός πλησίαζε αρκετά κοντά, οι Κιτσέ έριχναν από την οχυρωμένη θέση τους πέτρες και βέλη στις κολοκύθες-αρκούσε συνήθως να πετύχουν μια ή δύο φορές τον στόχο για να τραπούν σε άτακτη φυγή οι επιτιθέμενοι.

Εύκολα θα πίστευε κανείς ότι όλες οι παραπάνω εικόνες δεν είναι πάρα πολυκαιρισμένες ιστορίες που χωνεύονται στη μνήμη των λαών για να ξεχαστούν κάποτε εντελώς. Κι όμως, όσο κι αν μοιάζει απίστευτο, το κεντρί της μέλισσας συμμετέχει σε πολεμικές επιχειρήσεις ακόμα και στη σύγχρονη εποχή.

 

Υπάρχουν έτσι πολλές μαρτυρίες για το ότι τα αμερικάνικα στρατεύματα, που παρά την απίστευτη υπεροπλία τους αποχώρησαν τελικά νικημένα από το Βιετμάμ, δέχτηκαν πολλές φορές μέσα στη ζούγκλα επιθέσεις με «μη συμβατικά» όπλα. Ατρόμητοι στρατιώτες των Βιετ Κονγκ μετέφεραν στην πλάτη τους κοφίνια γεμάτα με άγριες μέλισσες (του είδους Apis dorsata) και κατόρθωσαν χωρίς να γίνονται αντιληπτοί να τα τοποθετούν σε απόσταση αναπνοής από τις εχθρικές θέσεις. Αναστάτωναν μετά με λίγες απότομες κινήσεις το μυριόφτερο περιεχόμενό τους και απομακρύνονταν κρατώντας στο χέρι ένα σπάγκο συνδεδεμένο με το καπάκι. Η συνέχεια ήταν πολύ δυσάρεστη ασφαλώς για τους διώκτες τους…

 

 

Πηγή: Ορέστης Δαβίας (Βιολόγος-Συγγραφέας)
Περιοδική Έκδοση του Επιστημονικού Κέντρου Μελισσοθεραπείας
«Μελίαμα»

 

Διάσημες προσωπικότητες που υπήρξαν μελισσοκόμοι

Αν και δεν είναι γνωστό το πότε ακριβώς ο άνθρωπος ενέταξε το μέλι και γενικότερα τα προϊόντα κυψέλης στο διαιτολόγιό του, από τοιχογραφίες της λίθινης εποχής που βρέθηκαν σε σπήλαιο της Ισπανίας υπάρχουν ενδείξεις πως από αρκετά παλιά είχε διαπιστώσει την αξία τους. Λόγω της δυσκολίας της συλλογής του μελιού και των τσιμπημάτων από τις μέλισσες ο άνθρωπος προσπάθησε να εξημερώσει τις μέλισσες προς όφελός του και να εγκαταστήσει τις κυψέλες τους σε πιο προσιτά σημεία.

 

Έτσι άρχισε να χρησιμοποιεί τις κουφάλες δέντρων και βράχων κοντά τους οικισμούς του και αργότερα κατασκεύασε κοφίνια και άλλου είδους χειροποίητες κυψέλες. Κάπως έτσι ξεκίνησε η τέχνη της εκτροφής μελισσών που ονομάζουμε Μελισσοκομια.

Έτσι ενδεικτικά αναφέρονται κάποιες ιστορικές προσωπικότητες απ “όλο τον κόσμο που μυήθηκαν στην τέχνη της μελισσοκομίας είτε προσφέροντας χρήσιμες πληροφορίες για την εξέλιξή της, είτε για επαγγελματική ή προσωπική ενασχόληση.

 

 

Σόλων ο Αθηναίος

Ο Σόλων (περ. 639 – 559 π.Χ.) ήταν σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Όντας λάτρης της κοινωνίας των μελισσών θέσπισε διάφορα νομοθετικά μέτρα για την μελισσοκομία της εποχής εκείνης. Ένα μέτρο το οποίο αποδεικνύει την ύπαρξη μελισσοκομικών επιχειρήσεων είναι το εξής και το οποίο ρυθμίζει και καθορίζει τις αποστάσεις μεταξύ των μελισσοκομείων.

«Μελισσών σμήνη καθιστάμενα απέχειν των υφ’ ετέρου πρότερον ιδρυμένων πόδας τριακοσίους» [Πλουτάρχου: Βίος Σόλωνος]

 

 

Ιπποκράτης (γκραβούρα του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, 1638)

Ο Ιπποκράτης (460-377π.Χ.) συνδύαζε το ενδιαφέρον του για την μελισσοκομία με την ιατρική. Υπήρξε πρωτοπόρος στην χρήση του δηλητηρίου της μέλισσας σε ασθενείς με αρθρίτιδα και έδινε και την συμβουλή «Φάρμακό σας ας γίνει η τροφή σας και η τροφή σας ας γίνει φάρμακό σας», συνταγογραφώντας το μέλι ως θεραπεία για ένα ευρύ φάσμα ασθενειών. Στο έργο του Ιπποκράτη «Περί διαίτης οξέων», ο Ιπποκράτης αποδεικνύεται ο θεμελιωτής των αντιλήψεων της προληπτικής ιατρικής και εξετάζει θεραπευτικές ενέργειες, όπως την κατανάλωση υδρόμελου (νερόμελο – «μελίκρητον») και ξυδόμελου («οξύμελι»).

 

Για καθένα από αυτά δίνει τις ενδείξεις, τις αντενδείξεις, τις αλληλεπιδράσεις και τις θεραπευτικές τους δράσεις. Συνιστά την επάλειψη της πρόπολης για την επούλωση των πληγών και αναφέρει: “ Το μέλι και η γύρη προκαλούν ζεστασιά, καθαρίζουν και θεραπεύουν ανοιχτές πληγές κι εκζέματα και μαλακώνουν τα χείλη». Μετά από μια μακρά σταδιοδρομία που ξεκίνησε από την Κω, πέθανε στη Λάρισα σε προχωρημένη ηλικία. Μάλιστα λέγεται ότι για πολύ καιρό πάνω στον τάφο του υπήρχε ένας σμήνος μελισσών που το μέλι τους είχε θεραπευτικές ιδιότητες.

 

 

O Πλάτωνας (αριστερά) και ο Αριστοτέλης (δεξιά), λεπτομέρεια της Σχολής των Αθηνών του Ραφαήλ. Η χειρονομία του Αριστοτέλη προς τη γη αντιπροσωπεύει την αντίληψή του σχετικά με την απόκτηση της γνώσης μέσω της εμπειρικής παρατήρησης και των αισθήσεων. Στον αντίποδα ο Πλάτωνας δείχνει προς τον ουρανό, στον οποίο εδράζονται σύμφωνα με τον ίδιο οι Ιδέες.

Ο Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και πολυεπιστήμονας, μαθητής του Πλάτωνα και διδάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μαζί με το δάσκαλό του Πλάτωνα αποτελεί σημαντική μορφή της φιλοσοφικής σκέψης του αρχαίου κόσμου, και η διδασκαλία του διαπερνούσε βαθύτατα τη δυτική φιλοσοφική και επιστημονική σκέψη μέχρι και την Επιστημονική Επανάσταση του 17ου αιώνα. Υπήρξε φυσιοδίφης, φιλόσοφος, δημιουργός της λογικής και ο σημαντικότερος από τους διαλεκτικούς της αρχαιότητας. Ο Αριστοτέλης ήταν ο πρώτος όμως ο οποίος μελέτησε επιστημονικά την μέλισσα. Οι πιο πολλές «επιστημονικές» πληροφορίες για τις μέλισσες και τη βιολογία τους προέρχονται από τον Αριστοτέλη στα «Των περί τα ζώα ιστοριών» και «περί ζώων γενέσεως».

 

Αργότερα το έργο του συνέχισε ο μαθητής του Θεόφραστος (371 π.Χ. – περ. 287/5 π.Χ.) που τον διαδέχτηκε στη διεύθυνση της Περιπατητικής Σχολής. Ο Αριστοτέλης περιγράφει με λεπτομέρεια τις δραστηριότητες των μελισσών και στα κείμενά του στηρίχτηκε αρχικά η έρευνα μετά το Μεσαίωνα. Στα «λάθη» των παρατηρήσεών του μπορούμε να εντοπίσουμε δύο, αρκετά σημαντικά: Πρώτον, πίστευε ότι το κερί οι μέλισσες το συλλέγουν από τα φυτά. Ήταν ακατόρθωτο με τα μέσα της εποχής να μπορέσει να περιγράψει τη διαδικασία «γέννησης» του κεριού από τους κηρογόνους αδένες. Αυτό παρατηρήθηκε πολύ αργότερα με την εφεύρεση του μικροσκοπίου.

 

Και δεύτερον περιέγραφε τη βασίλισσα του μελισσιού σαν τον «ηγεμόνα», δηλαδή της προσέδιδε αρσενική φύση. Απορίας άξιο για ένα τόσο συστηματικό ερευνητή. Σε πολλά κείμενα άλλων συγγραφέων (Ξενοφώντας, Αρριανός, Πάππος οΑλεξανδρεύς) αναφέρεται η βασίλισσα με το πραγματικό της γένος, δείχνοντάς μας ότι η κοινή γνώση ήταν ξεκάθαρη για το γένος της. Πολλές αναφορές έχουν γίνει για το θέμα αυτό, το πιθανότερο είναι η «αστοχία» του Αριστοτέλη όσον αφορά το γένος της βασίλισσας να είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής αντίληψης για το ρόλο των αρσενικών και θηλυκών στην τότε κοινωνία.

 

 

Πλίνιος ο Πρεσβύτερος: φανταστικό πορτραίτο του 19ου αιώνα. Δεν έχει σωθεί αρχαία απεικόνιση του Πλινίου

Ο Γάιος Πλίνιος Σεκούνδος, γνωστότερος ως Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (23μ.Χ-79μ.Χ.) ήταν Ρωμαίος φυσικός φιλόσοφος και ιστοριογράφος, περίφημος κυρίως από το έργο του «Φυσική Ιστορία» (Naturalis Historia). Υπήρξε επίσης στρατιωτικός και ναυτικός διοικητής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πίστευε ότι «αληθινή δόξα είναι να κάνεις αυτό που αξίζει να γραφεί, και να γράφεις αυτό που αξίζει να διαβαστεί». Ο ανιψιός του, Πλίνιος ο Νεότερος σε μια επιστολή του προς Baebiuus Macer αναφέρει πως ο θείος του ήταν “παθολογικός” συγγραφέας και πάντα συνοδευόταν από δύο “σκλάβους” –έναν για να του διαβάζει κι έναν για να σημειώνει ότι θεωρούσε αξιοσημείωτο.

Η «Φυσική Ιστορία», που είναι και το μόνο έργο του που έχει σωθεί, είναι ένα πλήρες εγκυκλοπαιδικό σύγγραμμα φιλοσοφίας (ιδιαιτέρως φυσικής φιλοσοφίας) το οποίο συνόψιζε όλη τη γνώση της εποχής του, ανθολογημένη από διάσπαρτα προγενέστερα ελληνικά και λατινικά συγγράμματα, στους τομείς της μεταφυσικής, της αστρονομίας, των μαθηματικών, της γεωγραφίας, της εθνογραφίας, της ανθρωπολογίας, της ζωολογίας, της εντομολογίας, της βοτανολογίας, της φαρμακολογίας, της ηφαιστειολογίας, της ορυκτολογίας, αλλά και της τέχνης της γλυπτικής, της αρχιτεκτονικής και ορισμένων συναφών τεχνολογικών κλάδων όπως η εξόρυξη, η μεταλλουργία κλπ.

 

Προσπάθησε να εκμαιεύσει ό, τι ήταν χρήσιμο από όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλία, αλλά στα γραπτά του μετέφερε τις πληροφορίες αδιακρίτως και δεν πρόσθεσε νέες ιδέες, ανακαλύψεις ή παρατηρήσεις. Κάτι το οποίο αποδεικνύεται και στο Βιβλίο XI της «Φυσικής Ιστορίας», που σε μεγάλο βαθμό είναι αντιγραφή από τα έργα του Αριστοτέλη. Ο Πλίνιος δεν καταγράφει πολλά για τις μεθόδους της μελισσοκομίας, αλλά ήταν ο μόνος συγγραφέας στην Αρχαιότητα που αναφέρει τις κυψέλες παρατήρησης, που είδε σε κάποιον πρώην πρόξενο στη Ρώμη, ο οποίος είχε μια κυψέλη μέσα στο διαφανές μέρος ενός φαναριού.

 

Έκανε επίσης και μια άλλη καταχώρηση: «Πολλοί επίσης έχουν φτιάξει κυψέλες από μια διαφανή πέτρα (μίκα?), έτσι ώστε να μπορούν να παρατηρούν τις μέλισσες καθώς εργάζονται». Σημαντικές καταγραφές επίσης είναι αυτές σχετικά με την οργάνωση και την αρχιτεκτονική των μελισσών, την παραγωγή μελιού και την σημασία της βασίλισσας, όπως και η χρήση του καπνού από τους μελισσοκόμους για την συλλογή της κηρήθρας.

 

 

Πορτρέτο του George Washington ζωγραφισμένο από τον Gilbert Stuart (1796)

Όταν η πολιτική δεν ήταν επιλογή σταδιοδρομίας, οι περισσότεροι άντρες και γυναίκες που υπηρέτησαν την χώρα των Η.Π.Α. ήταν επαγγελματίες σε κάτι άλλο. Ο George Washington (1732 – 1799) προτού γίνει ο πρώτος πρόεδρος της Αμερικής, ασχολούνταν με αγροτικές δουλειές, αλλά και μετά την εκλογή του πάντα δήλωνε ότι ήταν πρώτα απ’ όλα ένας προοδευτικός αγρότης. Στην πραγματικότητα το Mount Vernon (το σπίτι του Washington) ήταν ένας προορισμός για όσους ήθελαν να μάθουν τις τελευταίες γεωργικές τεχνικές.

 

Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι ο Washington είχε τα μελίσσια του σε κοφίνια που ήταν το πιο συνηθισμένο εκείνη την εποχή. Ωστόσο, τα αρχεία στο Mount Vernon δείχνουν ότι όντας πρωτοπόροι χρησιμοποιούσαν ήδη ξύλινες κυψέλες για την παραγωγή μελιού και την εκτροφή μελισσών για την επικονίαση των καλλιεργειών τους. Στον Washington άρεσε πολύ το μέλι και το αγαπημένο του πρωινό ήταν οι τηγανίτες καλαμποκιού περιχυμένες με μέλι που τις αποκαλούσε «hoecakes».

 

 

Πορτραίτο του Thomas Jefferson ζωγραφισμένο από τον Mather Brown (1786)

Ο Thomas Jefferson (1743 – 1826), ο οποίος ήταν ο τρίτος πρόεδρος της Αμερικής, είχε ευρεία και ποικίλα ενδιαφέροντα. Ασχολούνταν με τα αγροτικά, την μουσική, την δικηγορία και την μελισσοκομία. Ελληνομαθής, ορθολογιστής και υπέρμαχος του διαχωρισμού κράτους-εκκλησίας, συνέταξε την περίφημη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ και ήταν θαυμαστής της Γαλλικής Επανάστασης. Έγινε υπουργός των Εξωτερικών ύστερα από την επιστροφή του από το Παρίσι το 1789, με την κυβέρνηση του Τζορτζ Ουάσινγκτον, και διετέλεσε Πρόεδρος των ΗΠΑ για δύο συνεχόμενες θητείες. Αργότερα ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.

 

  Στα σχέδια του Monticello -ένα όμορφο νεοκλασικό σπίτι που ο ίδιος είχε ανεγείρει στη Βιρτζίνια και διατηρούσε τα κτήματά του- καταγράφονται μελισσόσπιτα στην βόρεια όσο και στην νότια πλευρά. Στο βιβλίο του με τίτλο “Σημειώσεις σχετικά με την Πολιτεία της Βιρτζίνια” που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1781 και ακολούθησαν εμπλουτισμένες εκδόσεις το 1782 και το 1783 καταγράφονται κάποιες ιστορικές παρατηρήσεις σχετικά με τις μέλισσες.

 

“ Η μέλισσα δεν ήταν πάντα στην ήπειρό μας. Ο Marcgrave αναφέρει ένα είδος μελισσών στη Βραζιλία, αλλά αυτό δεν διαθέτει κεντρί, επομένως είναι διαφορετικό από το δικό μας, σε αντίθεση με εκείνο της Ευρώπης που μοιάζει απόλυτα. Οι Ινδοί συμφωνούν μαζί μας πως η παράδοση της μελισσοκομίας ήρθε από την Ευρώπη και αποκαλούν την μέλισσα ως “μύγα του λευκού ανθρώπου”.

 

 

Μπίγχαμ Γιάνγκ

Ο Brigham Young (1801-1877) ήταν ηγετικό μέλος των Μορμόνων και διάδοχος του ιδρυτή τους , Joseph Smith. Τον Ιούλιο του 1847 φτάνοντας στο Salt Lake Valley , ίδρυσε την μορμονική αποικία, η οποία έγινε πρωτεύουσα της πολιτείας Γιούτα με την ονομασία Πόλη της Αλμυρής Λίμνης (Salt Lake City). Όταν ο Young δεν ήταν απασχολημένος με την προώθηση αμφιλεγόμενων ζητημάτων όπως η πολυγαμία και ο ρατσισμός, ασχολούταν με την τέχνη της μελισσοκομίας. Έχοντας πάθος με την μελισσοκομία έκανε έμβλημα της περιοχής την κυψέλη, που συμβολίζει την συνεργασία που απαιτείται για να κάνουν την έρημο να “ανθίσει”. Εικόνες με μελισσοκομική επιρροή υπάρχουν και στην κατασκευή της πρώτης εκκλησίας, αλλά και στο σπίτι του Young, το οποίο είναι στεφανωμένο με ένα σκαλιστό κοφίνι-κυψέλη.

 

Λεπτομέρεια βιτρό σε Μορμονική εκκλησία

Ο Mark Twain αναφέρει στο βιβλίο του «Roughing It», σχετικά με την κυψέλη-σύμβολο της Γιούτα: “ Το έμβλημα των Μορμόνων είναι εύκολο. Είναι απλό, λιτό και ταιριάζει γάντι. Είναι η αναπαράσταση μιας Χρυσής Κυψέλης με όλες τις μέλισσες να εργάζονται”. Στις 11 Οκτωβρίου του 1881 ένα άρθρο στην Deseret News εξηγεί τον συμβολισμό:” Είναι μια αναπαράσταση της κοινωνίας, της αρμονίας, της τάξης και της λιτότητας των ανθρώπων και των γλυκών αποτελεσμάτων του μόχθου τους, της ενότητας και της ευφυούς συνεργασίας”.

 

Σημαία της Γιούτα

Όταν η Γιούτα έγινε η 45η Πολιτεία το 1896, διατήρησε την κυψέλη ως σύμβολο στην κρατική σφραγίδα και την σημαία της, που καθιερώθηκε και ως επίσημο σύμβολο το 1959. Η Γιούτα ακόμη και σήμερα είναι γνωστή ως “Πολιτεία-Κυψέλη” (“The Beehive State”).

 

 

Πορτραίτο του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, φωτογραφία του Herbert Rose Barraud (1893)

Σύμφωνα με τον Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930), ο φανταστικός χαρακτήρας Sherlock Holmes όταν αποσύρθηκε στο Sussex της Αγγλίας, για να διασκεδάσει τον εαυτό του, ασχολήθηκε με την μελισσοκομία. Στο «His Last Bow» (1917), ο φίλος του Holmes, Dr. Watson του λέει: « Ακούσαμε πως ζείτε την ζωή ενός ερημίτη περιτριγυρισμένος από τις μέλισσες σας και τα βιβλία σας σε μια μικρή φάρμα στο South Downs”. Σε απάντηση ο Holmes του δείχνει ένα βιβλίο που έχει συγγράψει, “Πρακτικό Εγχειρίδιο του Πολιτισμού των Μελισσών, με ορισμένες Παρατηρήσεις περί του Διαχωρισμού της

 

Peter Cushing ως Sherlock Holmes

Βασίλισσας”, λέγοντας«Ιδού ο καρπός των σκεπτικών νυχτών και των επίμονων ημερών μου καθώς παρατηρούσα τις μικρές εργαζόμενες “συμμορίες” (εννοώντας τις μέλισσες), όπως παρατηρούσα άλλοτε τον εγκληματικό κόσμο του Λονδίνου». Υπάρχουν κάποιες αναφορές πως και ο ίδιος ο Sir Arthur Conan Doyle ασχολούνταν ερασιτεχνικά με την μελισσοκομία, κάτι που όμως δεν επιβεβαιώνεται επίσημα από την βιογραφία του.

 

 

Ο Hendry Fonda το ’50s

Ο Henry Fonda (1905 – 1982) ήταν Αμερικανός ηθοποιός βραβευμένος με Όσκαρ για την ταινία «Στη Χρυσή Λίμνη» του 1981. Είναι γνωστός για τις ταινίες: «Τα Σταφύλια της Οργής» (1940), «Η γυναίκα πειρασμός» (1941), «Η Πόλη του Μίσους» (1943), «Οι 12 ένορκοι» (1957), «Κάποτε στη Δύση» (1968) κλπ. Ήταν ερασιτέχνης μελισσοκόμος και συνήθιζε να δίνει στους φίλους του βάζα με την ετικέτα «Henry’s Honey”.

 

O Peter Fonda στο Gold Ulee

Η σχέση του με την μελισσοκομία έγινε περαιτέρω γνωστή όταν ο γιος του Fonda Peter κέρδισε μία υποψηφιότητα για Όσκαρ για τον ρόλο του ως μελισσοκόμος στην ταινία “Gold Ulee” το 1997. Σε συνέντευξή του ο Peter Fonda ανέφερε: «Ο πατέρας είχε λίγες κυψέλες … Ήταν πρόσκοπος και σαν πρόσκοπος είχε όλες τις κονκάρδες, μια από αυτές ήταν για τη μελισσοκομία … είχε το ειδικό καπέλο, την στολή μελισσοκόμου… όλα».

 

 

Sir Edmund Percival Hillary

Ο Sir Edmund Percival Hillary, (1919-2008) γεννήθηκε στο Όκλαντ της Νέας Ζηλανδίας. Είχε τιμηθεί με τους τίτλους του Ιππότη της Περικνημίδας, του μέλους του Τάγματος της Νέας Ζηλανδίας και Ιππότη-Διοικητή του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και απεικονίζεται στο χαρτονόμισμα των 5 δολαρίων της Νέας Ζηλανδίας.

 

Νωρίς εγκατέλειψε την καριέρα του ως δημοσιογράφος για να γίνει επαγγελματίας μελισσοκόμος και οι γιοί του συνέχισαν την οικογενειακή επιχείρηση. Ο Edmund όμως έχοντας πάθος θα την ορειβασία έγινε ο πρώτος άνθρωπος που κατέκτησε την κορυφή του Έβερεστ και εγκατέλειψε την μελισσοκομία οριστικά για να αφιερωθεί σε περαιτέρω εξερευνήσεις και την υπεράσπιση των Sherpas, αναπτύσσοντας έντονη φιλανθρωπική δράση.

 

 

Ο Neil Gaiman εν ώρα επιθεώρησης

Ο Neil Richard Gaiman (1960) είναι ένας Άγγλος συγγραφέας μυθιστοριογραφίας, κόμικ, θεάτρου και ταινιών. Στα αξιόλογα έργα του περιλαμβάνονται η σειρά κόμικ “The Sandman» και τα μυθιστορήματα «Stardust», «American Gods», «Coraline», και «The Graveyard Book». Έχει κερδίσει πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου των Hugo, Nebula, και Bram Stoker, καθώς και τα μετάλλια Newbery και Carnegie για το ίδιο έργο, κι έγινε ο πρώτος συγγραφέας που το κατάφερε (The Graveyard Book, 2008). Ξεκίνησε την μελισσοκομία συνεταιρικά με την Sharon, μια φίλη της γυναίκας του με δύο κυψέλες για χόμπι και τώρα έχει επτά. Όταν τις πρωτοπήρε έβαλε στοίχημα με τους φίλους του $10 για το ποιος θα τσιμπηθεί πρώτος και τελικά ήταν εκείνος που κέρδισε το στοίχημα.

 

Κάποιες φορές το tweetάρει ή γράφει γι’ αυτό στο blog του. Σε συνέντευξή του έχει πει: “Πολλοί με ρωτούν γιατί μου αρέσει η μελισσοκομία. Πιστεύω πως οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πάντα ένα χόμπι που θα μπορούσε να τους σκοτώσει. Φυσικά, εάν κι εφ “όσον φέρεσαι λογικά σπάνια θα τσιμπηθείς.[…] Η μελισσοκομία με έχει αφυπνίσει σχετικά με την αστάθεια του φυσικού κόσμου. Μου αρέσει να αισθάνομαι πως συνεισφέρω στο περιβάλλον. Έτσι κάνω τον κόσμο ελαφρώς καλύτερο μέρος.»

 

Φυσικά υπάρχουν και άλλοι πολλοί σημαντικοί άνθρωποι που συνετέλεσαν στην εξέλιξη και  την διάδοση της μελισσοκομίας, όπως ο Δημόκριτος (~460 π.Χ.- 370 π.Χ.), ο Βενιαμίν Φραγκλίνος (1706-1790), ο Τόμας Έντισον (1847 – 1931), ο Lord BadenPowell (1857-1941), ο Karl von Frisch (1886-1982), ο JS Harbison (1826-1912), ο Λέων Τολστόι (1828-1910), ο Karl Kehrle (1898-1996), ο Fred Hale, Sr. (1890-2004), ο Lê Quý Quỳnh (1923-2012), ο Vicente Fox (1942), ο Βίκτορ Γιούστσενκο (1954), ο John Eels (1970)

 

 

The World History of Beekeeping and Honey Hunting, Eva Crane, Εκδόσεις Taylor & Francis Ltd, 1999